Ο λόγος του πρώην υπουργού Αλέκου Παπαδόπουλου συγκεκριμένος, τολμηρός, διαχρονικά συνεπής

(Από τρεις συνεντεύξεις του Αλέκου Παπαδόπουλου (Οκτώβριος 2000, Ιούνιος 2002 και Μάιος 2009))

1. Από τη συνέντευξη του Αλέκου Παπαδόπουλου στον Αντώνη Καρακούση, που δημοσιεύτηκε στην “Καθημερινή” στις 28-29 Οκτωβρίου 2000, με τίτλο “Οδηγούμαστε σε απαξίωση των πάντων” και υπότιτλο “Ο Αλέκος Παπαδόπουλος σπάει τη σιωπή του, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και ζητάει αλλαγές εδώ και τώρα”.

l Η συμμετοχή μας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση μας αναγκάζει να αλλάξουμε τα πάντα και να τ’ αλλάξουμε τώρα.

Η προσαρμογή της χώρας μας σ’ ένα άλλου τύπου οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον είναι δεδομένη, είναι ντε φάκτο. Δεν συζητιέται ούτε αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης με κάποιους στην Ευρώπη ή εσωτερικά στη χώρα.

l Η πολιτική έχει μονάχα ένα χρέος. Να στηρίξει την κοινωνία, να διασφαλίσει το παρόν και το μέλλον της, μέσα από μια διαδικασία συνεχούς μεταρρύθμισης.

Σήμερα η χώρα έπρεπε να δονείται υπό το βάρος των μεγάλων αλλαγών που χρειάζονται παντού σε όλα τα πεδία. Να εκσυγχρονίζει και να προσαρμόζει τις δομές, τις λειτουργίες της για ν’ αντέξει τον ανταγωνισμό. Να μεριμνά για την πρόσβαση όλων μας στη νέα εποχή.

Και, αντί γι’ αυτό, ο τόπος φαίνεται να υποκύπτει άλλη μια φορά στην έμφυτη τάση του για αυτοκαταστροφή. Και αυτή, βεβαίως, είναι ευθύνη της πολιτικής.

l Σήμερα, το κράτος ετοιμάζεται να αποχωρήσει από μεγάλα τμήματα της οκονομικής δραστηριότητας είτε ανοίγοντας αγορές στον ανταγωνισμό είτε ιδιωτικοποιώντας πολλές δημόσιες επιχειρήσεις.

Γι’ αυτό πολλοί καραδοκούν. Και ευνοούνται από την ατολμία ή την ακινησία που κυριαρχεί, από την αδυναμία, τέλος, του κράτους να κατευθύνει την οικονομία.

Η χώρα όμως δεν ανήκει σ’ εκείνους που θέλουν να την κρατήσουν δέσμια των συμφερόντων τους.

l Η διαφθορά στο Δημόσιο χτυπιέται μόνο με την απελευθέρωση και την ιδιωτικοποίηση.

Έχει αποδειχτεί ότι το Δημόσιο αποτελεί παράγοντα, πεδίο άνθησης της διαφθοράς. Εκεί αναπτύσσονται τα παράσιτα που κατατρώγουν τις σάρκες του κράτους.

Ό,τι παράγεται με τη μορφή προϊόντων και υπηρεσιών θα πρέπει να περάσει στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας το ταχύτερο.

Στο κράτος θα πρέπει να μείνουν υπηρεσίες και προϊόντα, στα οποία η έννοια του δημόσιου αγαθού υπερισχύει. Και αυτά είναι οργανισμοί όπως αυτοί που καλύπτουν την ανεργία, την υγεία, την πρόνοια και την εκπαίδευση.

Μόνο με τέτοιες παρεμβάσεις κατασφαλίζεται η προστασία του πολιτικού συστήματος από τα παράσιτα που έχουν εισχωρήσει σε όλη την κλίμακα της κρατικής λειτουργίας, κατατρώγοντας τις σάρκες του κράτους.

l Η απελευθέρωση και η ευρεία ιδιωτικοποίηση αποτελούν μέρος μιας συνολικής προσπάθειας αναδιάταξης και αναδιοργάνωσης της λειτουργίας του κράτους και της οικονομίας. Εάν αυτό δεν γίνει, η ΟΝΕ από δώρο θα γίνει παγίδα, όπως έγινε παγίδα για τους Δαναούς η πολιορκία της Τροίας.

Και εδώ πρέπει να σημειώσω ότι οι απαντήσεις θα πρέπει να δοθούν σ’ αυτήν τη δεκαετία.

Η ατμόσφαιρα, λοιπόν, που σήμερα μεταδίδει το πολιτικό σύστημα οδηγεί σε παλινδρόμηση. Τα πράγματα δείχνουν να πάνε πίσω και επαναλαμβάνω ότι δημιουργείται κλίμα της δεκαετίας του ’70. Εάν μας παρασύρει προς τα πίσω, το τίμημα θα είναι οδυνηρό.

Χρειαζόμαστε αυτήν την ώρα νέα ζωτικότητα και αυτήν δεν μπορεί να μας την προσφέρει τίποτε άλλο, παρά η συμπόρευση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Και δεν μιλώ για απλή συμμετοχή, μιλώ για πλήρη προσαρμογή, που θα δώσει άλλο περιεχόμενο στον εκσυγχρονισμό.

l Χωρίς ρήξεις οργανωμένες η πολιτική δεν κινείται, μετατρέπεται σε τεχνική στη λογική του πρόσκαιρου οφέλους.

Όταν η πολιτική φτιάχνει συνειδήσεις που τρέμουν μπροστά στην ανάληψη ευθύνης και πολιτικού κόστους δεν μπορεί να έχει τύχη.

l Σήμερα ένας είναι ο στόχος. Να μπεί η χώρα λειτουργικά στην ΟΝΕ, με δικές της ανταγωνιστικές δυνάμεις, όχι μόνο τυπικά, και να λειτουργήσει όπως οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Να υιοθετήσει τους όρους ανταγωνισμού και δεν μιλώ μόνο για την οικονομία.

Το κριτήριο της ανταγωνιστικότητας είναι απαραίτητο να διαπεράσει όλες τις δραστηριότητες του κράτους, να εισέλθει και στην υγεία και στην εκπαίδευση, παντού.

l Βεβαίως έχουν αλλάξει πολλά, αλλά υπάρχει κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Η χώρα παρά την πρόοδό της έχει 50 τρις. δρχ. δημόσιο χρέος.

Και όταν έχεις τέτοιου τύπου εξάρτηση δεν μπορείς να συμπεριφέρεσαι ή να καλλιεργείς απαιτήσεις ωσάν να είσαι μέλος της λέσχης του G-7, των πλουσίων του πλανήτη. Μέχρι εκεί που φθάνει η γούνα μας.

Δεν μας ταιριάζει αυτή η χυδαία υπερκατανάλωση, που προκαλεί κοινωνικές αλλοιώσεις και ταυτόχρονα προκαλεί τμήματα του ελληνικού λαού, τα οποία βιώνουν προβληματικά και διαπορούν με τον προκλητικό βίο πολλών.

2. Από τη συνέντευξη του Αλέκου Παπαδόπουλου στον Σταύρο Λυγερό, που δημοσιεύτηκε στην “Καθημερινή” στις 2 Ιουνίου 2002, με τίτλο “Αποσύρομαι από την πολιτική” και υπότιτλο “Ο Αλ. Παπαδόπουλος κατακεραυνώνει την τηλεοπτική δημοκρατία, δεν θα είναι υποψήφιος βουλευτής, θα παραμείνει όμως στέλεχος του ΠΑΣΟΚ”.

l Η μεταρρύθμιση στον χώρο της Υγείας έθιξε παγιωμένα συμφέροντα. Η έντονη αντίδραση των πανεπιστημιακών γιατρών είναι η πιο κραυγαλέα περίπτωση, αλλά όχι η μοναδική.

Με τις αλλαγές που προωθούνται, πολλοί θα χάσουν όχι μόνο την αντιπαραγωγική βολή τους, αλλά και σημαντικότατα παράνομα εισοδήματα.

l Η “τηλεοπτική δημοκρατία” έχει τους δικούς της σιδερένιους κανόνες. Πρέπει να ακυρώσεις ένα κομμάτι του εαυτού σου για να παίξεις μ’ αυτούς. Στήν “τηλεοπτική δημοκρατία” τα κριτήρια δεν έχουν σχέση με την ουσία. Αποθεώνεται η μαγική ατάκα, που θα κερδίσει τις εντυπώσεις, που θα διεισδύσει στα δελτία και θα σχολιασθεί από το κοινό. Καλή είναι η ατάκα, δεν λέω, αλλά αλίμονο αν η πολιτική συρρικνωθεί σ’ αυτό.

Δεν μ’ αρέσει να γκρινιάζω, αλλά θα συμφωνήσετε πως οι λίγοι ενδιαφέρονται για τα δύσκολα και μακροπρόθεσμα, όπως η πραγματοποίηση μιας μεταρρύθμισης. Οι λίγοι κρίνουν έναν πολιτικό για την ποιότητα των προγραμματικών στόχων του, για την πίστη του σε αυτούς και κυρίως για τη συνέπεια και τη μεθοδικότητα, με τις οποίες τους προωθεί.

l Θεωρώ ότι η πολιτική οφείλει να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της κοινωνίας και όχι να προσαρμόζεται στις συγκυριακές διαθέσεις της κοινής γνώμης.

Ο πολιτικός πρέπει με το έργο του να διαμορφώνει την κοινή συνείδηση και όχι να γίνεται έρμαιο των δημοσκοπήσεων.

3. Από τη συνέντευξη του Αλέκου Παπαδόπουλου στη Δήμητρα Κρουστάλλη, που δημοσιεύτηκε στο “Βήμα” στις 17 Μαϊου 2009, με τίτλο “ΑΛ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ‘να τελειώνουμε με τους αναχρονισμούς’ ” και υπότιτλο “Ο πρώην υπουργός προτείνει βαθιές τομές σε οικονομία και θεσμούς για να βγει η χώρα από την κρίση”.

l Αυτό που προέχει τώρα είναι να αρχίσουμε αμέσως να ανασυγκροτούμε τη χώρα μας ξεκινώντας από τους μηχανισμούς του ελληνικού κράτους.

Τη σημερινή καταβύθιση της χώρας δεν μπορεί να τη διαδεχθεί μια νέα εθνική αναδημιουργία χωρίς να ανατραπούν οι στρεβλοί, αναχρονιστικοί, πολυάριθμοι και στην πλειονότητά τους ανίκανοι μηχανισμοί του κράτους.

Όλοι πρέπει να επαναξιολογηθούν και όπου χρειάζεται να καταργηθούν και να προκύψουν νέοι λιτοί μηχανισμοί που θα αντιστοιχούν στις σημερινές ανάγκες της χώρας και όχι στις ανάγκες επιβίωσης των υπηρετούντων σε αυτούς.

Δεν αναφέρομαι στο νομικό κέλυφος της κρατικής διοίκησης αλλά στην εσωτερική λειτουργία και στην ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών. Εκεί θα κριθεί μια διοικητική μεταρρύθμιση και όχι σε διοικητικούς”οργανωτισμούς”.

Για παράδειγμα, τι χρειάζονται σε μια μικρή χώρα οι εκατοντάδες γενικοί διευθυντές, οι χιλιάδες διευθυντές και τμηματάρχες, οι δεκάδες αντιστράτηγοι, υποστράτηγοι και ταξίαρχοι στο Στρατό και στην Αστυνομία, που το μόνο που επιτυγχάνουν τελικά είναι να στραγγαλίζουν το ίδιο το κύρος και την απόδοση του θεσμού που υπηρετούν; Και σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο.

Τι χρειάζεται τόσο μεγάλος αριθμός αντιπροέδρων στον Άρειο Πάγο και στο Συμβούλιο της Επικρατείας –ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη– όταν η χώρα σαπίζει από τη βραδύτητα της Δικαιοσύνης;

Τέλος, τι χρειάζεται όλος αυτός ο πολυάριθμος κύκλος των υφυπουργών, γενικών και ειδικών γραμματέων και προέδρων πάσης φύσεως αμφιλεγόμενων οργανισμών που είτε τροφοδοτεί ατέλειωτες προσδοκίες για ανασχηματισμούς και υπουργοποιήσεις είτε παράγει ανεξέλεγκτη πολιτική ύλη που τροφοδοτεί την κρατική διάλυση;

Αν όλα αυτά και άλλα ακόμη δεν γίνουν, τότε δεν θα μετράμε απλώς πλευρά τσακισμένα αλλά το μέγεθος του κοινωνικού και οικονομικού ακρωτηριασμού της χώρας.

l Δεν γίνεται να μη γίνουν! Και μάλιστα το συντομότερο. Ας το καταλάβουμε όλοι.

Η κρίση στην Ελλάδα θα διαρκέσει περισσότερο από τις άλλες χώρες και δεν αντιμετωπίζεται με βραχυχρόνια μέτρα ούτε με ψευδαισθήσεις ανάκαμψης τύπου χρηματιστηρίου και με νέους υπερδανεισμούς.

Βεβαίως απαιτούνται αλλαγές και στους πολιτικούς θεσμούς της χώρας, όπως ενδεικτικά ένας νέος εκλογικός νόμος με βάση τις μονοεδρικές, εκλογές κάθε τετραετία, κατάργηση των κοινοβουλευτικών υφυπουργών, κατάργηση πέραν του ενός όλων των γενικών γραμματέων, τα υπουργεία να μετατραπούν σε υπουργεία τεκμηρίωσης, ελέγχου και παραγωγής πολιτικής με επιστήμονες υπαλλήλους και με ελάχιστους διοικητικούς και όλες οι σημερινές αρμοδιότητες μαζί με τους υπηρετούντες διοικητικούς υπαλλήλους να πάνε στις αυτοδιοικούμενες περιφέρειες, νομαρχίες και τους νέους δήμους –ό,τι δηλαδή απαιτεί η λειτουργία ενός σύγχρονου κράτους.

Επιπλέον να καταργηθεί συνταγματικά η πρόσληψη υπαλλήλων “με νόθες συμβάσεις έργου”. Αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες αθλιότητες του πολιτικού συστήματος που διαλύει τη δημόσια διοίκηση και νοθεύει την ελληνική κοινωνία με μηνύματα απαξίας.

l Στον χώρο της οικονομίας, επιτέλους να τελειώνουμε με τους πολιτικούς αναχρονισμούς που καθηλώνουν την ελληνική οικονομία και με το συντεχνιακό καθεστωτισμό που δυναστεύει την πολιτική ζωή.

Η οικονομία μας είναι ακόμα παγιδευμένη σε ιδεολογήματα του παρελθόντος και γιαυτό χρειαζόμαστε νέες δημόσιες πολιτικές για τον εκσυγχρονισμό της.

Ενδεικτικά θα πρέπει να ενθαρρύνουμε πολιτικές δημιουργίας “θυλάκων αριστείας” για συγκεκριμένες παραγωγικές δραστηριότητες. Αυτές θα επιλεγούν με βάση τα γεωοικονομικά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας με στόχο την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία.

Τα νέα πεδία ίσως να είναι ο εξειδικευμένος τουρισμός, η ποιοτική μεταποίηση προϊόντων, οι μεταφορές, η τεχνολογία, οι παράλληλες επενδύσεις της ναυτιλίας, η αξιοποίησητης γης, οι νέες ενεργειακές επιλογές, οι διεθνείς συμπράξεις ελληνικών και ξένων οικονομικών δραστηριοτήτων κτλ.

Επίσης θα ήθελα να διατρανώσω για άλλη μία φορά ότι δεν υπάρχει στην ιστορία προηγούμενο χώρας που να πέτυχε ανάπτυξη υιοθετώντας πολιτική υπερβολικών ελλειμμάτων.