Το επεισόδιο Τόμσεν προετοιμασία της απολογίας Τσίπρα για τις επιλογές του στα δημοσιονομικά μέτρα

του Ραφαήλ Μεν. Μαϊόπουλου

1. Η πιο πιθανή εξήγηση για τον τρόπο με τον οποίο ο κ. Τσίπρας χειρίστηκε το επεισόδιο Τόμσεν είναι πως αισθάνθηκε την ανάγκη να προετοιμάσει από τώρα την απολογία του για τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα που γνωρίζει ότι θα πάρει.

Ο κ. Τσίπρας έχει τελικά πειστεί πως οι Ευρωπαίοι δανειστές μας, αφού ούτε την απομάκρυνση του ΔΝΤ από το πρόγραμμα διάσωσης ούτε το κούρεμα του χρέους πρόκειται να δεχτούν, θα προσεγγίσουν αναγκαστικά το ΔΝΤ στις θέσεις του για τη λήψη των “αναγκαίων μέτρων” του προγράμματος.

Καθώς όμως, όπως συχνά επαναλαμβάνουν οι δανειστές μας, η επιλογή των δημοσιονομικών μέτρων που θα ληφθούν για την επίτευξη των συμφωνημένων δημοσιονομικών στόχων αποτελεί ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης, ο κ. Τσίπρας είναι αναγκασμένος να απολογηθεί για τα μέτρα που ο ίδιος τελικά θα αποφασίσει.

Με δεδομένο τον τρόπο αντιμετώπισης του επεισοδίου Τόμσεν, θα μπορούσε ίσως να προβλέψει κανείς πως η απολογία του αυτή θα είναι κάπως έτσι:

“Παλέψαμε σκληρά για να διώξουμε το ‘θηρίο’, το ΔΝΤ, από τη διαπραγμάτευση, αλλά, καθώς ο συσχετισμός δυνάμεων ήταν εναντίον μας, δεν τα καταφέραμε. Το ΔΝΤ παρέμεινε στη διαπραγμάτευση και επέβαλε, όχι μόνο σε μας αλλά και στους άλλους δανειστές μας, τα σκληρά μέτρα που δυστυχώς δεν μπορέσαμε να αποφύγουμε, αφού εναλλακτική λύση δεν υπήρχε”.

2. Μια άλλη, λιγότερο πιθανή από την πρώτη, εξήγηση θα ήταν πως οι σύμβουλοι του κ. Τσίπρα και ο ίδιος δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν το κείμενο των συνομιλιών Τόμσεν, όπως δημοσιεύτηκε από τη WikiLeaks, παρότι το κείμενο αυτό είναι αρκούντως σαφές.

(α) Ο κ. Τόμσεν, στο κείμενο αυτό, υπενθυμίζει ένα γεγονός, παρουσιάζει μια πιθανή εξέλιξη της διαπραγμάτευσης, και κάνει μια πρόταση.

- Το γεγονός: “Στο παρελθόν έχει υπάρξει μόνο μία φορά που ελήφθη απόφαση. Ήταν ότι τους τελείωναν τα χρήματα και κινδύνευαν με χρεοκοπία”.

- Η πιθανή εξέλιξη της διαπραγμάτευσης: “Είναι μια πιθανότητα αυτό να συμβεί ξανά. Σε αυτή την περίπτωση, θα τραβήξει μέχρι τον Ιούλιο και σαφώς οι Ευρωπαίοι δεν πρόκειται να κάνουν συζητήσεις για ένα μήνα πριν το Brexit, επομένως σε κάποια φάση θα θέλουν να κάνουν ένα διάλειμμα και μετά θα θέλουν να ξαναρχίσουν μετά το δημοψήφισμα στη Βρετανία”

- Η πρόταση: Ο στόχος για το δημοσονομικό πλεόνασμα το 2018 να μειωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ (από το σημερινό 3,5%) και να γίνει και σοβαρή μείωση του χρέους.

(β) Ο κ. Τσίπρας στην επιστολή του προς την κα Λαγκάρντ :

- Την υπενθύμιση ενός γεγονότος και την παρουσίαση μιας πιθανής εξέλιξης της διαπραγμάτευσης τα παρουσιάζει ως “ένα μέσο πίεσης προς την Ελλάδα και τα υπόλοιπα μέλη” με “χρήση ενός πιστωτικού γεγονότος” και ως “απειλή με καθυστέρηση της διαδικασίας (διαπραγμάτευσης)”!

- Την ευνοϊκή για την Ελλάδα πρόταση Τόμσεν για μείωση του δημοσιονομικού πλεονάσματος και του χρέους αποφεύγει να σχολιάσει.

(γ) Ο κ. Τσίπρας, στην ομιλία του στην κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, επιχειρεί, ομολογημένως έντεχνα, να διαστρέψει τα όσα περί “ανοησίας” αναφέρει στην προς αυτόν επιστολή της η κα Λαγκάρντ, λέγοντας: “Η γενική διευθύντρια χαρακτήρισε την τακτική αυτή ‘ανοησία’. Συμφωνώ απολύτως με την άποψη αυτή και  χαίρομαι που αναγνωρίζεται αυτός τουλάχιστον ο κοινός τόπος μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της κυρίας Λαγκάρντ”.

Το ότι είναι “ανοησία” η “τακτική της καθυστέρησης της διαπραγμάτευσης ώστε…” το δέχονται οι πάντες και δεν χρειαζόταν να το “αναγνωρίσει” η κα Λαγκάρντ.

Εκείνο όμως που πράγματι χαρακτήρισε “ανοησία” η κα Λαγκάρντ είναι αυτό που έπραξε ο κ. Τσίπρας και οι σύμβουλοί του, δηλαδή η “εικασία ότι το προσωπικό του ΔΝΤ θα χρησιμοποιούσε ένα πιστωτικό γεγονός ως διαπραγματευτική τακτική”.

Προσθέτοντας πως το ΔΝΤ όχι μόνο δεν απειλεί με καθυστερήσεις τη διαπραγμάτευση, αλλά θεωρεί ότι, “για το συμφέρον του ελληνικού λαού, πρέπει να οδηγήσουμε αυτές τις διαπραγματεύσεις σε μια γρήγορη συμφωνία”.

3. Το αποτέλεσμα των χειρισμών του επεισοδίου Τόμσεν υπήρξε άκρως αρνητικό για τον κ. Τσίπρα.

(α) Οι εταίροι μας (όλα τα μέλη της Ευρωζώνης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το ESM), οι ΗΠΑ και άλλοι απέρριψαν τις αιτιάσεις Τσίπρα κατά του ΔΝΤ.

(β) Οι εταίροι μας επιβεβαίωσαν την θέλησή τους να συνεχίσει το ΔΝΤ να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης (στο οποίο η κυβέρνηση Τσίπρα του έχει ζητήσει να συμμετάσχει).

(γ) Η Ευρωζώνη παρέμεινε σταθερή στη θέση της “Ένα κούρεμα του χρέους δεν είναι προς συζήτηση”.