Είναι ανταγωνιστική η αγορά ηλεκτρισμού;

(Επιστολή Αλβέρτου Μαϊση, Δρ Μηχανολόγου-ηλεκτρολόγου μηχανικού, πρ. Διευθυντή στη Γενική Διεύθυνση Μεταφοράς της ΔΕΗ, που στάλθηκε στην “Καθημερινή” στις 16.9.12)

Η αγορά ηλεκτρισμού είναι απελευθερωμένη, δεν υπάρχει πλέον το μονοπώλιο της ΔΕΗ αλλά υπάρχει ανταγωνισμός που, θεωρητικά τουλάχιστον, λειτουργεί προς όφελος του καταναλωτή.

Στη πραγματικότητα ο ανταγωνισμός είναι μόνο στα χαρτιά, υπάρχουν κανονισμοί που δεν προάγουν τον ανταγωνισμό. Υπάρχει λ.χ. η «Ανάκτηση του Μεταβλητού Κόστους», που εξασφαλίζει στον παραγωγό να εισπράττει το μεταβλητό του κόστος (καύσιμο) πλέον κέρδος 10%. Δεν υπάρχει αγορά ισχύος αλλά όλοι οι παραγωγοί αμείβονται επί πλέον με 45.000 € ανά MW ισχύος τον χρόνο, οι μονάδες ΦΑ εντάσσονται κατ’ ελάχιστο στο 60% της ονομαστικής τους ισχύος, οι παραγωγοί από Ανανεώσιμες Πηγές πληρώνονται με εγγυημένες τιμές και δικαιούνται αποζημίωσης αν αναγκαστούν να μειώσουν τη παραγωγή τους για ανάγκες του Συστήματος, κ.λ.π.

Η ΡΑΕ, σε μια σωστή πρωτοβουλία, έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση την αναθεώρηση των κανονισμών που διέπουν την αγορά ηλεκτρισμού. Μεταξύ άλλων προτείνει τη κατάργηση της «Ανάκτησης του Μεταβλητού Κόστους» , διάταξη που θα στοιχίσει φέτος στη ΔΕΗ 270 εκ. €.

Η διάταξη αυτή ευνοεί τους ιδιώτες παραγωγούς και φυσιολογικά έχουν αντίρρηση στη κατάργησή της. Ο Γ.Δ. του Συνδέσμου Ανεξάρτητων παραγωγών, καθηγητής κ. Κακαράς, διατυπώνει την αντίθεση του Συνδέσμου στη κατάργηση αυτή, τα επιχειρήματα όμως που προβάλλει είναι ελάχιστα πειστικά, όπως:

· Ισχυρίζεται ότι ο μηχανισμός αυτός θεσπίστηκε διότι δεν μπορούν οι ιδιώτες να έχουν πρόσβαση σε λιγνίτες και νερά. Κατ’ αρχήν, κανείς δεν εμπόδισε τους ανεξάρτητους παραγωγούς να φτιάξουν σταθμούς με λιγνίτη ή υδατοπτώσεις. Βέβαια οι εγκαταστάσεις αυτές είναι πανάκριβες με απόσβεση στα 50 χρόνια, ενώ οι μονάδες ΦΑ που κατασκεύασαν στοιχίζουν ελάχιστα και αποσβένονται γρήγορα. Ακόμη εάν οι ιδιώτες είχαν στη κατοχή τους λιγνιτικές ή υδρ/κές μονάδες, θα προσπαθούσαν λογικά ν’ ανεβάσουν τις τιμές της αγοράς (ΟΤΣ) για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Αυτό θα εξασφάλιζε κέρδη στους παραγωγούς, όμως συγχρόνως αύξηση του κόστους της ενέργειας και ανάλογη επιβάρυνση του καταναλωτή. Ο κ. Κακαράς δεν λέει ότι οι αιτιάσεις του ανεβάζουν το κόστος για τον καταναλωτή.

· Υποστηρίζει ότι οι Ιδιώτες πωλούν κάτω του κόστους κατά 7%, δηλαδή έχουν ζημιές και παρ’ όλα αυτά συνεχίζουν να δουλεύουν! Μας λέει δηλαδή ότι πρέπει να τους συμπεριλάβουμε στη κατάσταση των δωρητών του κράτους!

· Ισχυρίζεται ότι η ΔΕΗ χειραγωγεί την ΟΤΣ με κατάλληλη χρήση νερών και λιγνιτών. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι στην ελεύθερη οικονομία ο κάθε παίκτης προσπαθεί να μεγιστοποιήσει τα κέρδη του. Αυτό επιθυμούν οι ιδιώτες παραγωγοί και είναι εύλογη επιθυμία. Η ΔΕΗ έχει κάθε δικαίωμα να μεγιστοποιήσει και αυτή τα κέρδη της. Είναι υποχρεωμένη να πουλά σε συγκεκριμένες τιμές και επομένως η μείωση της ΟΤΣ είναι και σωστή επιχειρηματική επιδίωξη και αναγκαία για να «βγεί». Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει η ΔΕΗ να φροντίσει να υπάρχει υψηλή ΟΤΣ για να έχουν άνετα κέρδη οι ιδιώτες.

Είναι γεγονός ότι η οικονομική κρίση μείωσε την κατανάλωση ηλεκτρισμού και επομένως όλοι οι παραγωγοί βρίσκονται σε δύσκολη θέση, της ΔΕΗ συμπεριλαμβανομένης. Οταν κατασκεύασαν οι ιδιώτες τις μονάδες τους, οι τιμές στην αγορά ήσαν υψηλότερες και η ζήτηση αυξανόταν με γοργούς ρυθμούς. Όμως οι κανόνες της αγοράς ήταν γνωστοί (δεν υπήρχε τότε η Ανάκτηση), κανείς δεν τους διαβεβαίωσε ότι θα έχουν μόνο κέρδη και μάλιστα με άνεση. Η αγορά ηλεκτρισμού άνοιξε προς όφελος των καταναλωτών, όχι προς όφελος των παραγωγών. Ας σταματήσει ο κ. Κακαράς και οι ομοϊδεάτες του να λένε για τα καλά του ανταγωνισμού και να εννοούν τα κέρδη των παραγωγών του Συνδέσμου. Να μη ξεχνάμε ότι η οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ είναι σε πολύ χειρότερη μοίρα, είναι καταχρεωμένη και καταγράφει ζημιές. Εχει εμπλακεί σε ατυχείς επενδύσεις (Αλιβέρι, Μεγαλόπολη), είναι αναγκασμένη να ασκεί «κοινωνική πολιτική» και να μη κόβει το ρεύμα σ’ αυτούς που δεν πληρώνουν, συντηρεί σταθμούς που δεν δουλεύουν, κ.λ.π. Αν μας ενδιαφέρει το όφελος του καταναλωτή, πρέπει να ευνοηθεί ο υγιής ανταγωνισμός.