Η Χώρα, εκτός απ’ τα οικονομικά, έχει να αντιμετωπίσει και τα ελλείμματα εθνικής αξιοπρέπειας, συνέπειας και σοβαρότητας στις εξωτερικές της σχέσεις

(Επιστολή του Ραφαήλ Παπαδόπουλου, ομότιμου καθηγητής Θερμοδυναμικής, που στάλθηκε στην “Καθημερινή” στις 9.10.09).

Η κα Μπακογιάννη, παραδίδουσα το Υπουργείο των Εξωτερικών στο διάδοχό της, μίλησε για επιτυχή εξωτερική πολιτική και ο κ. Λοβέρδος, μέχρι πρόσφατα υπεύθυνος του ΠΑΣΟΚ για τα εξωτερικά θέματα, ετόνισε προεκλογικά πως η εξωτερική πολιτική είναι το δυνατό ατού του κόμματός του.

Οι τοποθετήσεις αυτές είναι ιστορικά προβληματικές και υποδηλώνουν, δυσοίωνη μάλλον, αποστασιοποίηση της πολιτικής ηγεσίας απ’ την πραγματικότητα στα εθνικά μας θέματα αλλά και απ’ το λαϊκό αισθητήριο όπως αποτυπώνεται σε μια σειρά από εκλογικές αναμετρήσεις.

Κάποια θέματα στις εξωτερικές σχέσεις της χώρας, αλλά όχι μόνο, περιπλέχθηκαν απ’ το ότι η διαχείρισή τους –όχι σπάνια– ήταν αποπροσανατόλιστη και αποσπασματική με έκδηλα στρεβλή ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Περίφημο –και πολυδιάστατο– παράδειγμα το θέμα της ονομασίας του μικρού νεοπαγούς κράτους στα βόρεια σύνορά μας.

Στις αρχές της δεκαετίας του 90 το κυριαρχούν θέμα της εξωτερικής μας πολιτικής ήταν το να αποδείξουμε πως ο γεωγραφικός όρος Μακεδονία ανήκει αποκλειστικά στους Έλληνες ανεξάρτητα απ’ το ότι ένα τμήμα της περιοχής, στην οποία αναφέρεται ο όρος αυτός, είχε εποικιστεί από άλλους λαούς πρίς από 14 αιώνες.

Η εμμονή μας τότε στην άρνηση κάθε σύνθετης ονομασίας που περιείχε τη λέξη Μακεδονία δεν έγινε κατανοητή ούτε από τους στενούς μας φίλους, στην Ε.Ε. και αλλού, και οδήγησε τη χώρα σε διεθνή απομόνωση. Και δεν είναι τόσο συμπτωματικό όσο θεωρείται το ότι, την εποχή που η χώρα είχε εγκλωβίσει τις δραστηριότητές της στη διύληση του κώνοπα της αποκλειστικότητας του ονόματος της Μακεδονίας, οι Τούρκοι μας προσέφεραν προς πέψιν –και τέρψιν– την κάμηλον του casus belli.

Με τον τρόπο αυτό, το 1993, οι ανατολικοί γείτονές μας διεκήρυξαν πως δεν αναγνωρίζουν το Διεθνές Δίκαιο της Θαλάσσης, αφού, κατά την άποψή τους, τα νησιά δεν έχουν δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα και κατά συνέπεια η εφαρμογή του στο Αιγαίο αποτελεί αιτία πολέμου. Και ακολούθησαν αμέσως μετά τα παρεπόμενα στο menu, δηλαδή η επίσημη διατύπωση της θεωρίας των γκρίζων ζωνών και το επεισόδιο των Ιμίων.

Την ίδια εποχή –και όχι συμπληρωματικά– ενεφανίσθη και η θεωρία της διαχειρίσεως των –κλιμακούμενων– ελληνοτουρκικών διαφορών στα πλαίσια του, δια της πλήρους εντάξεως στην Ε.Ε., “εξευρωπαϊσμού της Τουρκίας”.

Η θεωρία αυτή αποτελεί έκτοτε κάτι σαν σύμβολο πίστεως για την πολιτική της χώρας με περιοδικές σπονδές λατρείας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση του Ελσίνκι το 1999 οπότε διεμηνύθει –εμμέσως πλήν σαφώς στην Ε.Ε.– ότι η αρμονική συνύπαρξη, που εξασφαλίζεται με τον εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας, αφορά επίσης και σ’ αυτή ανάμεσα στην ενταξιακή της υποξηφιότητα και το casus belli.

Το συμπέρασμα είναι πως η χώρα, εκτός από τα οικονομικά, έχει να αντιμετωπίσει τα ελλείμματα εθνικής αξιοπρέπειας, συνεπείας και σοβαρότητας στις εξωτερικές της σχέσεις. Και η προέλευση των ελλειμμάτων δεν επιδέχεται πολιτικές περιχαρακώσεις αφού παραπέμπει στην ελλειμματική συμπεριφορά ενός παθογενούς και διαβλητού πολιτικού συστήματος.

Κατά συνέπεια η νέα κυβέρνηση θα κριθεί καθοριστικά απ’ το βαθμό και την ταχύτητα με την οποία θα ανταποκριθεί στην αποτοξίνωση απ’ τις ψευδαισθήσεις και τα ολισθήματα που εξέθρεψαν τις παθογένειες του πολιτικού συστήματος.

Αυτό σημαίνει πως η προσπάθεια για τη θεραπεία του συστήματος πρέπει να είναι ταυτόχρονη –και παράλληλη– προς αυτή της αλλαγής πολιτικής.

Σ’ αυτό ακριβώς επικεντρώνεται η βασική ιδιομορφία της λαϊκής εντολής.