Ελληνοτουρκικές
σχέσεις:
Ενοχλητικά
διλήμματα και
ερωτήματα
(Ε¹ιστολή
του Ραφαήλ
Πα¹αδό¹ουλου, ομότιμου
καθηγητή
Θερμοδυναμικής,
¹ου στάλθηκε στην
ÇΚαθημερινήÈ
στις 18.1.09)
Η ψυχραιμία και σύνεση ¹ου συνιστά η Κυβέρνηση χρειάζονται ¹ρωτίστως για μια κριτική ε¹ανεξέταση της ¹ολιτικής ¹ου ασκήθηκε για τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Σε κά¹οια βασικά σημεία η ¹ολιτική αυτή ¹ροδίδει αντιφάσεις, έλλειψη ¹ροσανατολισμού και σωστής ιεραρχήσεως και, ¹ιθανώς λόγω αυτού, ¹αρουσιάζεται ιδιαίτερα ε¹ιρρε¹ής στις ǹαραινέσειςÈ των γνωστών ασ¹όνδων φίλων. Ενδεικτικό ¹αράδειγμα είναι ο τρό¹ος αντιμετω¹ίσεως ¹ου έτυχε η αμφισβήτηση α¹Õ τη γείτονα χώρα του Διεθνούς Δικαίου της Θαλάσσης και τα συγγενή θέματα του casus belli και της ¹ροσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η
Ελλάδα, στα
¹ρώτα χρόνια
της ισχύος του
Δικαίου της
Θαλάσσης, δεν
άσκησε τα
δικαιώματά της
ούτε στο βαθμό
¹ου
χρειάζονταν
για μια μικρή
διεύρυνση των
χωρικών
υδάτων, ώστε να
εκλείψει η
διαφορά ανάμεσα
στα θαλάσσια
και εναέρια
σύνορα ¹ου
χρησιμο¹οιείται
σαν ¹ρόσχημα
για τις
ο¹οιεσδή¹οτε
¹αραβιάσεις
του εναέριου
χώρου.
Στις
αρχές της
δεκαετίας του Õ90
η Τουρκική
Εθνοσυνέλευση
α¹εφάσισε ¹ως το
Διεθνές Δίκαιο
της Θαλάσσης
δεν έχει
εφαρμογή στο
Αιγαίο και
κάθε α¹ό¹ειρα της
Ελλάδας να το
εφαρμόσει
α¹οτελεί casus belli. Η
ελληνική
κυβέρνηση δεν
κατήγγειλε την
Τουρκία στους
Διεθνείς
Οργανισμούς,
ούτε ζήτησε
την ¹ολιτική
στήριξη της
Ευρω¹αϊκής
Ενώσεως για
την εφαρμογή
του Διεθνούς
Δικαίου. Εκτός
α¹ό τις
διακηρύξεις
¹ως δεν θα
ε¹ιτρέψουμε
αμφισβήτηση
των
κυριαρχικών
μας
δικαιωμάτων,
¹ως η μόνη ελληνοτουρκική
διαφορά ¹ου
αναγνωρίζεται
είναι η οριοθέτηση
της
υφαλοκρη¹ίδας
κλ¹, η αντίδραση
της χώρας ε¹ί
της ουσίας
φάνηκε να
¹εριορίζεται
στη στείρα και
αντι¹αθή
άρνησή της να
ε¹ιτρέψει τη
χρηματοδότηση
της Τουρκίας α¹Õ
την Ε.Ε.
Η
ελληνική
κυβέρνηση
¹αρέλειψε
ε¹ίσης να θέσει
θέμα άρσεως
του casus belli στο Ευρω¹αϊκό
Συμβούλιο το 1995
όταν συμφώνησε
όχι μόνο στη
χρηματοδότηση
της Τουρκίας
αλλά και στην τελωνειακή
της ένωση με
την Ευρώ¹η.
Το 1996 είχαμε ε¹εισόδιο των Ιμίων και την ε¹ίσημη διατύ¹ωση της Çθεωρίας των γκρίζων ζωνώνÈ.
Λίγο
αργότερα στο
Ευρω¹αϊκό
Συμβούλιο της
Μαδρίτης η
Ελλάδα δέχτηκε
να μη ¹ροβεί σε
έρευνες για
την αναζήτηση
¹ετρελαίου στο
Αιγαίο.
Το
1999, στο Ευρω¹αϊκό
Συμβούλιο του
Ελσίνκι, η
Ελλάδα
συμφώνησε στην
ανακήρυξη της
Τουρκίας σαν
υ¹οψήφιας για
την ένταξη
χώρας χωρίς,
και ¹άλι, να
θέσει θέμα
άρσεως του casus belli.
Συμφωνήθηκε
κά¹οιο
χρονοδιάγραμμα
δια¹ραγματεύσεων
για τη
διευθέτηση των
ελληνοτουρκικών
διαφορών αλλά η
Ελλάδα και η
Τουρκία
συμφώνησαν με
την Ε.Ε. να
¹αρα¹έμψουν στο
Διεθνές
Δικαστήριο της
Χάγης εκείνες
α¹Õ τις διαφορές
τους ¹ου θα
έμεναν άλυτες
μέχρι το τέλος
του 2004.
Τον Ιούνιο του 2004 ο ¬Έλληνας Πρωθυ¹ουργός δήλωσε στο Ευρω¹αϊκό Συμβούλιο ¹ως η Ελλάδα και η Τουρκία α¹αλλάσσουν εαυτές α¹Õ την υ¹οχρέωση της ¹ροσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο διότι υ¹άρχει η κοινή ¹ε¹οίθηση ¹ως οι ελληνοτουρκικές διαφορές θα διευθετηθούν με δια¹ραγματεύσεις.
Το
συμ¹έρασμα
είναι ¹ως με την
α¹ραξία μας
καλλιεργήσαμε
την εντύ¹ωση ¹ως
δεν είχαμε
δυσκολία να
ζήσουμε με casus belli και να
συμμορφωθούμε
με την
κεντρική
τουρκική θέση
¹ως το Διεθνές
Δίκαιο της
Θαλάσσης δεν
μ¹ορεί να εφαρμοστεί
στο Αιγαίο.
Και μÕ
αυτόν τον τρό¹ο
εξυ¹ηρετήσαμε
ε¹ίσης και τον δεύτερο
στόχο του casus belli ¹ου ήταν,
και είναι, η
διαιώνιση του
σημερινού status quo ¹ου, εκτός
α¹Õ ταÕ άλλα, κάνει
την ¹ροσφυγή
στο Διεθνές Δικαστήριο
¹ολύ λιγότερο
ελκυστική για
την ¹λευρά μας.
Το τελευταίο
αυτό τονίστηκε
α¹ό τους
αρμοδίους λίγα
χρόνια ¹ριν, με
αφορμή την
¹ρόταση του ¹ρώην
Προέδρου της
Δημοκρατίας
για ¹ροσφυγή
στο Διεθνές
Δικαστήριο της
Χάγης, σε
συνδυασμό με
το ότι μια
τέτοια
¹ροσφυγή θα
έδινε στους
γείτονες την ευκαιρία
να διευρύνουν
τις
διεκδικήσεις
των. ΠαρÕ όλα
αυτά το status quo υ¹ήρχε,
υ¹άρχει και δεν
¹ρόκειται να
αλλάξει
μονομερώς α¹Õ
την Ελλάδα και
η κλιμάκωση
των τουρκικών
διεκδικήσεων,
καθώς και η
σημερινή
κατάσταση θα
έ¹ρε¹ε
να μας είχε
¹είσει ¹ως και οι
δια¹ραγματεύσεις,
αλλά και η
¹ροσφυγή στη διαιτησία,
δεν μ¹ορεί ¹αρά
να έχουν
ανοικτή
ατζέντα και ¹ως
η ¹αράταση
της
εκκρεμότητας
είναι ιδιαίτερα
δυσμενής για
μας.
Κατά
συνέ¹εια η
εμ¹ιστοσύνη
και ¹ροτίμηση
της δικής μας
¹λευράς
στις
ανοικτές
δια¹ραγματεύσεις,
χωρίς
χρονοδιαγράμματα
¹ροσφυγής στο
Δικαστήριο,
είναι
τουλάχιστον
¹ερίεργη. Η ευλαβική
¹ροσδοκία του –
κατά την
ελληνική
αντίληψη –
εξευρω¹αϊσμού
της Τουρκίας
είναι σήμερα
το ίδιο
¹ειστική όσο και
ο, αλήστου
μνήμης,
ισχυρισμός μας
¹ως οι ελληνοτουρκικές
διαφορές
αφορούν μόνο
στην
οριοθέτηση της
υφαλοκρη¹ίδας.
Μια
¹ρόταση θα ήταν,
¹ριν α¹Õ την αξιολόγηση
της ενταξιακής
¹ορείας της
Τουρκίας, να ζητήσουμε
α¹ό την Ε.Ε. την
αναζω¹ύρωση
της Συμφωνίας του
Ελσίνκι, για
δια¹ραγματεύσεις
με
¹ροκαθορισμένο
χρονοδιάγραμμα
¹ροσφυγής στο
Δικαστήριο, σε
συνδυασμό με
την άρση του casus belli.