Διευθέτησητου Kυ¹ριακούστα ¹λαίσια τωνευρω¹αϊκώναρχών και τωνψηφισμάτων τουΣυμβουλίουΑσφαλείας τουΟΗΕ

 

(Ε¹ιστολήτου ΡαφαήλΠα¹αδό¹ουλου, ομότιμουκαθηγητήθερμοδυναμικής,γενικού γραμματέατης εν ΛονδίνωΕλληνικήςΑντιδικτατορικήςΕ¹ιτρο¹ής (1967-1974), ¹ουστάλθηκε στηνκυ¹ριακήεφημερίδα ÒΟΦιλελεύθεροςÓστις 3.7.08).

 

 

Η μελέτητης ιστορίαςτου κυ¹ριακού¹ροβλήματος, α¹Õ τηδεκαετία του 1950μέχρι σήμερα,α¹οκαλύ¹τειμερικέςουσιαστικέςομοιότητες στημεθοδολογία¹ου ακολουθήθηκεα¹ό τους γνωστούςÒάσ¹ονδουςφίλουςÓ. Αυτόεξηγείταιβασικά με το ότιη μεθοδολογίααυτή α¹έδωσε –ίσως ξε¹έρασε –τα αναμενόμεναα¹ό τουςÒάσ¹ονδουςφίλουςÓα¹οτελέσματα –κάτι ¹ουσυνδέεται,εκτός α¹Õ τÕ άλλα,με κά¹οιες διαχρονικάαδικαιολόγητεςκαιδιακομματικέςομοιότητες στησυμ¹εριφοράτης δικής μας¹λευράς ¹ου είναιιδιαίτεραανησυχητικές.

 

Στα μέσατης δεκαετίαςτου 1950συμφωνήσαμε,στο όνομα τηςενότητας τουΝΑΤΟ και τουÒελεύθερουκόσμουÓ, ναεγκαταλείψουμετον ΟΗΕ – και τοαίτημα της αυτοδιάθεσηςτου λαού τηςΚύ¹ρου – με σκο¹όνα εμ¹λακούμεσεδια¹ραγματεύσεις,με τησυμμετοχή τηςΤουρκίας καιυ¹ό την αιγίδατης α¹οικιακήςΔυνάμεως, μεστόχο την ανεξαρτησία.Ο στόχος τηςανεξαρτησίαςσυμφωνήθηκεÒκατÕ αρχήνÓ καιοιλε¹τομέρειέςτης θαα¹εφασίζοντοστις τριμερείς– και κατό¹ιν¹ενταμερείς –δια¹ραγματεύσεις.Με αυτόν τοντρό¹ο φτάσαμεστηÒανεξαρτησίαÓτων ΣυνθηκώνΕγγυήσεως,Εγκαθιδρύσεωςκαι στοΣύνταγμα τηςΖυρίχης του 1959και ταμετέ¹ειταα¹οτελέσματα. 

Μετά τηνΤουρκικήεισβολή, καιτηνεθνοκάθαρση ¹ουε¹ακολούθησε,συμφωνήσαμε,και ¹άλι ÒκατÕαρχήνÓ, να δια¹ραγματευθούμεμε στόχο τηΔικοινοτική,και αργότερατη Διζωνική,Ομοσ¹ονδία. Οιλε¹τομέρειεςθα α¹εφασίζοντοστιςδια¹ραγματεύσεις¹ου, ¹αρά τις¹ροσ¹άθειες καιτιςουσιαστικέςυ¹οχωρήσειςτης δικής μας¹λευράς,καθυστέρησανγια 20 ¹ερί¹ουχρόνια. Στα μέσατης δεκαετίαςτου Õ90 οιÒάσ¹ονδοι φίλοιÓέ¹εισαν τουςΤούρκους ¹ως τοσυμφέρον των,και αυτό τηςÒΝέας ΤάξεωςΠραγμάτωνÓ,εξυ¹ηρετείταιμε την ένταξητης χώρας τους,ως ¹λήρουςμέλους στηνΕυρω¹αϊκήΈνωση. Για τηνεξυ¹ηρέτησηαυτού τουστόχου θα έ¹ρε¹ενα γίνει – α¹Õτους Τούρκους– ¹ροσ¹άθεια γιατον, ¹ρόσκαιροέστω,¹αραμερισμότου κυ¹ριακούως εμ¹οδίου γιατην ένταξη τηςχώρας των στηνΕ.Ε. Και σανα¹οτέλεσμα τηςκινητικότηταςκαι τηςδυναμικής ¹ουδημιουργήθηκεφτάσαμε – α¹Õ τηΔιζωνική-ΔικοινοτικήΟμοσ¹ονδία, ¹ουδεχθήκαμε ÒκατÕαρχήνÓ, στο ÒΣχέδιοΑνάνÓ.

 

Μετά την¹ρόσφατηαλλαγή στηνΠροεδρία τηςΚυ¹ριακήςΔημοκρατίας οβοηθός ΓενικόςΓραμματέας τουΟ.Η.Ε, ύστερα α¹όσυνομιλίες ¹ουείχε με τουςηγέτες των δύοκοινοτήτων,θεώρησε ¹ωςυ¹ήρχαν οι ¹ροϋ¹οθέσειςγια την άμεσηέναρξη νέωνδια¹ραγματεύσεωνυ¹ό την αιγίδατου Ο.Η.Ε. Οιδια¹ραγματεύσειςαυτές θαεβασίζοντοστην¹ροεργασία τωνΤεχνικών Ε¹ιτρο¹ώνκαι των ΟμάδωνΕργασίας οιο¹οίες θα διαμόρφωνανσυγκεκριμένες– καιενδεχομένωςεναλλακτικές– ¹ροτάσεις γιασυζήτηση στιςα¹Õ ευθείας συναντήσειςτων δύο ηγετών.Η μέχρι σήμερα¹ροεργασία δενε¹ιβεβαιώνειτην ά¹οψη τουβοηθού ΓενικούΓραμματέα τουΟ.Η.Ε ¹ως υ¹άρχεικοινό έδαφοςστα βασικά στοιχείατου¹ροβλήματος.Αντίθεταενισχύθηκε ηεντύ¹ωση ¹ως οιδύο ¹λευρές¹ροσεγγίζουντη διευθέτησηα¹ό αφετηρίες¹ου είναιεντελώςαντίθετες.

Μ¹ροστά σÕαυτά ταδεδομένα οΠρόεδροςΧριστόφιας δήλωσεε¹ανειλημμένα¹ως δεν μ¹ορεί νααρχίσουν α¹Õ ευθείαςδια¹ραγματεύσειςχωρίςικανο¹οιητική¹ρόοδο στην¹ροεργασία.Αντίθετα οδιεθνής¹αράγων –¹ρωτοστατούντων¹άντοτε τωνÒάσ¹ονδων φίλωνÓ– συνιστάάμεση έναρξητων α¹Õ ευθείαςδια¹ραγματεύσεωνÒγια να μη χαθείη δυναμική ¹ουδημιουργήθηκεÓ.Και με αυτό τοε¹ιχείρημαδιαμορφώθηκε– κατά ταγνωστά καικαθιερωμένα –η δυναμική γιαμια νέααντίφαση – ή¹αλινδρόμηση –στις θέσειςτης Ελληνικής¹λευράς. Αυτόείναι σαφέςστοανακοινωθέντηςσυναντήσεωςΧριστόφια-Ταλάττης 1ης Ιουλίου.Συμφωνήθηκε,ÒκατÕ αρχήνÓ ¹άλι,¹ως ηΔιζωνική-ΔικοινοτικήΟμοσ¹ονδία θαέχει μία διεθνήφυσιογνωμίακαι μίαιθαγένεια.Συμφωνήθηκε όμως¹ως οιλε¹τομέρειεςτου τισυμφωνήθηκεκατÕ αρχήν θαα¹οτελούσαναντικείμενοτων α¹Õ ευθείαςσυνομιλιών.Αυτό, σεσυνδυασμό μετην ÒτελικήÓαξιολόγηση τουέργου τωνΤεχνικώνΕ¹ιτρο¹ών καιτων ΟμάδωνΕργασίας α¹Õτους δύοηγέτες στις 25Ιουλίου,σημαίνει δέσμευσητης δικής μας¹λευράς για α¹Õευθείαςδια¹ραγματεύσειςανεξάρτητα α¹Õτο α¹οτέλεσματης αξιολογήσεως.

 

Οι ¹αρα¹άνωσυγκρίσεις καιεκτιμήσεις δενεκφράζουναντι¹ολιτευτικήδιάθεση ούτετην ¹ρόθεση ναυ¹οτιμήσουντις δυσκολίεςκαι ταδιλήμματα ¹ου αντιμετω¹ίζειο σημερινόςΠρόεδρος.Αντίθετα η ¹ροσ¹άθειαε¹ικεντρώνεταιστο νασυνδεθούν οισημερινέςδυσκολίες μεμια διαχρονική– καιδιακομματική– αλληλουχία¹αραλείψεωνκαι εσφαλμένωεκτιμήσεων τηςδικής μας¹λευράς με τηνελ¹ίδα ¹ως αυτόβοηθά στο να αντλήσουμετα σωστάδιδάγματα γιανα α¹οτρέψουμετα χειρότερα. (Ηά¹οψη, ¹ουακούγεται α¹όμερικούς, ¹ως δενυ¹άρχει τί¹οταχειρότερο α¹Õ τησημερινήκατάστασηείναι μάλλοναφελής καιανιστόρητη ανόχι ε¹ικίνδυνη).

Αυτόσημαίναι ¹ωςχρειάζεται,¹ριν κάνουμε τοε¹όμενο βήμα νασταθούμεμ¹ροστά σεμερικά βασικάερωτήματα, ό¹ως:

  1. Δεν θα ήταν καλλίτερα να διευκρινήσουμε α¹Õ την αρχή κά¹οια θέματα ¹ου η λογική, η ευθυκρισία και η ιστορική μας εμ¹ειρία καταγράφει σαν θέματα αρχής; Δεν θα έ¹ρε¹ε, για ¹αράδειγμα, ¹ριν αρχίσουν οι δια¹ραγματεύσεις να ¹ούμε ¹ως οι σημερινές συνθήκες και η ιδιότητα του ευρω¹αϊκού κράτους είναι ασυμβίβαστες με τις Συνθήκες Εγγυήσεως, τα δοτά Συντάγματα και την ¹αρουσία ξένων στρατών με ε¹εμβατικά δικαιώματα, ώστε να α¹οκλειστεί το ενδεχόμενο για μια ¹αλινδρόμηση ¹ου, εκτός α¹Õ τÕ άλλα, θα τινάξει στον αέρα την ενότητα του εθνικού μετώ¹ου;
  2. Δεν θα ήταν μια τέτοια ¹ροσέγγιση ¹ερισσότερο κατανοητή α¹Õ τους Ευρω¹αίους φίλους μας, αξιο¹ρε¹ής και ελεγχόμενη σε σχέση με τις χαωτικές συνέ¹ειες ¹ου ¹ροέκυψαν α¹Õ την αντίφαση ανάμεσα στην άνευ όρων και ορίων συνεργασία των κυβερνήσεων της Αθήνας και της Λευκωσίας στη διαμόρφωση του Σχεδίου Ανάν και την ετυμηγορία του κυ¹ριακού ελληνισμού τον Α¹ρίλιο του 2004;