Το κύρος των δικαστών και η διαδικασία επιλογής τους

(Επιστολή του Ραφαήλ Μεν. Μαϊόπουλου, που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή στις 14.4.2010)

Ας μου επιτραπούν δύο παρατηρήσεις πάνω στο άρθρο του κ. Πάσχου Μανδραβέλη με τίτλο «Ο φόβος των δικαστών» («Κ» 9.2.2010).

α) Οι δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ ορίζονται από τον Πρόεδρο και όχι από τη Γερουσία των ΗΠΑ, όπως αφήνει να εννοηθεί ο κ. Μανδραβέλης γράφοντας: «Σε αντίθεση με τους Αμερικανούς συναδέλφους τους (οι Έλληνες δικαστές) προτιμούν την αδιαφανή επιλογή από την εκάστοτε κυβέρνηση, άσχετα αν η ζωή απέδειξε ότι αυτή επιλογή πλήττει το κύρος της δικαιοσύνης. Εξάλλου η ενδελεχής εξέταση από την αρμόδια επιτροπή της Γερουσίας των δικαστών στις ΗΠΑ δεν μειώνει το κύρος των δικαστών».

Η Γερουσία απλώς επικυρώνει τον διορισμό του δικαστή που ο Πρόεδρος όρισε, ή αρνείται την επικύρωση, οπότε ο Πρόεδρος ορίζει άλλο δικαστή και η διαδικασία της επικύρωσης επαναλαμβάνεται (για παράδειγμα, το 1969 ο πρόεδρος Νίξον όρισε ως μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου τον Κλέμεντ Χέυνσγουορθ και, στη συνέχεια, όταν αυτός απορρίφθηκε από τη Γερουσία, τον Γ. Χάρολντ Κάρσγουελ και, τελικά, μετά την απόρριψη και αυτού, τον Χάρυ Μπλάκμαν, που έγινε αποδεκτός από την Γερουσία).

Ας σημειωθεί ότι τα μέλη του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ είναι ισόβια και μόνο με τη διαδικασία της καθαίρεσης από τo Κογκρέσο (impeachment) είναι δυνατή η απομάκρυνσή τους από τη θέση του Δικαστή (μέχρι σήμερα ένας μόνο δικαστής, το 1805, καθαιρέθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και αθωώθηκε στη συνέχεια από τη Γερουσία).

β) Στις ΗΠΑ (στις οποίες αναφέρεται ο κ. Μανδραβέλης), αλλά και σ’ όλες τις προηγμένες χώρες στην Ευρώπη και αλλού, κανείς δεν διανοείται να θέσει το (ρητορικό) ερώτημα: «Ποια απόφαση του προέδρου ή του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για πράξη υπουργού δεν θα αμφισβητηθεί, αφού αυτός έχει διοριστεί από αυτόν τον υπουργό;».

Σ’ όλες αυτές τις χώρες θεωρείται φυσικό δικαστές και πολιτικοί να τηρούν την απαίτηση της κοινωνίας:

- οι δικαστές να αποφασίζουν με μοναδικό γνώμονα τον Νόμο και τη συνείδησή τους, αγνοώντας «προσδοκίες» των πολιτικών (αυτών «που τους έχουν διορίσει» ή άλλων), πολιτικές σκοπιμότητες, δημοσκοπήσεις κ.τ.τ.

- οι πολιτικοί να σέβονται τις αποφάσεις των δικαστών και να μην αναμένουν απ’ αυτούς να ικανοποιήσουν τις «προσδοκίες» τους.

Στο πλαίσιο της κοινωνικής αυτής απαίτησης, δικαστές τιμώρησαν τον πρόεδρο Κλίντον με χρηματικό πρόστιμο και έκριναν την προεδρική εκλογή του 2000, στις ΗΠΑ, υποχρέωσαν τον πρωθυπουργό Μπλερ να ανακριθεί από αστυνομικούς, στη Βρεττανία, ανέκριναν τον πρόεδρο Σιράκ και τον πρωθυπουργό Βιλπέν, στη Γαλλία, δίκασαν τον πρωθυπουργό Αντρεότι, στην Ιταλία, ανέκριναν τον πρόεδρο Κατσάβ και τον πρωθυπουργό Όλμερτ, στο Ισραήλ, …

Και, στο ίδιο πλαίσιο, ουδείς από τους πολιτικούς αυτούς (ή από τα ΜΜΕ) αμφισβήτησε τις προθέσεις των δικαστών, εκφράστηκε ανοίκεια γι’ αυτούς, τους ύβρισε ή τους ειρωνεύθηκε.

Αυτή η παράδοση σεβασμού των πολιτικών (και των ΜΜΕ) προς τους δικαστές
–κοινή σ’ όλες τις προηγμένες χώρες– μαζί με την εντιμότητα και επαγγελματική επάρκεια των τελευταίων, είναι που εξασφαλίζει το κύρος των δικαστών, και όχι η –διαφορετική σε κάθε χώρα– διαδικασία επιλογής τους.