ΤοΣχέδιο Ανάνδεν επανένωνε,αλλάδιχοτομούσε τηνΚύπρο

(Επιστολήτου ΡαφαήλΠαπαδόπουλου, ομότιμουκαθηγητήθερμοδυναμικής,γενικού γραμματέατης εν ΛονδίνωΕλληνικήςΑντιδικτατορικήςΕπιτροπής (1967-1974), πουδημοσιεύτηκεστην“Καθημερινή” στις25.5.04).

Η έκδηληδιάσταση που υπάρχειανάμεσα στιςεκτιμήσειςτης πολιτικήςηγεσίας και σεαυτές τηςκοινής γνώμηςαναφορικά με τοΣχέδιο Ανάνείναιενδεικτική τηςαδυναμίας τηςπολιτικής ναεπικοινωνήσεικαι νασυγχρονισθείμε το λαϊκόαίσθημα. Και η αδυναμίααυτή δεν είναιάσχετη με αυτόπου ονομάζεταιαλαζονεία τηςεξουσίας καιτην έλλειψη σεβασμούπρος το νόηματων λέξεων πουχρησιμοποιούνται.

Χαρακτηριστικόπαράδειγμααυτού τουφαινομένου είναιοι διακηρύξειςτόσων επωνύμωνπως «το Σχέδιο Ανάνεπανενώνει τηνΚύπρο».

Παρ' όλααυτά το ΣχέδιοΑνάν προβλέπειτη λειτουργίατριών κρατώνστην Κύπρο.Υπάρχουν τα δύο«ίσα» και «κυρίαρχα»συνιστώντα κράτη– έναελληνοκυπριακόκαι ένατουρκοκυπριακό– που ασκούν τιςουσιαστικέςεξουσίες – τοκαθένα στηδική του πλευράτηςδιαχωριστικήςγραμμής που εξακολουθείβέβαια ναυπάρχει.

Τασυνιστώντακράτη έχουνεθνικά αμιγείςκυβερνήσειςκαι Βουλές καιτα Συντάγματάτους ψηφίζονταικαιαναθεωρούνταιαπό τις δύοκοινότητες αντίστοιχα.

Το τρίτοκράτος είναι τοκοινό κράτοςπου ασκεί πολύπεριορισμένεςεξουσίες,λειτουργεί μεΣύνταγμα πουείναι σχεδόνόμοιο με αυτότων ΣυμφωνιώνΖυρίχης-Λονδίνουκαι υπόκειταιστις «Συνθήκες Εγγυήσεως»και τα επεμβατικάδικαιώματα τηςΒρετανίας, τηςΕλλάδος καιτης Τουρκίας.

Καιβέβαια πρέπει ναθυμηθούμε πωςτο Σύνταγματης Ζυρίχηςέχει δοθεί απότις «εγγυήτριεςδυνάμεις» και,για τα βασικάτου άρθρα, δενπροβλέπειδιαδικασίααναθεωρήσεως.Προβλέπει όμωςδικαίωμα αρνησικυρίαςσε όλες τιςαποφάσεις γιατην τουρκοκυπριακήκοινότητα, ίσηαριθμητικήεκπροσώπησητων δύοκοινοτήτων στηγερουσία καιυποχρεωτικήεπιδιαιτησία-από μη-Κύπριουςδικαστές- σεπερίπτωσηδιαφωνίας.

Η ιδέα πωςη επαναφορά τουΣυντάγματοςτης Ζυρίχης καιτων ΣυνθηκώνΕγγυήσεως, πουοδήγησαν στηνκρίση του 1963 καιστην εισβολήτου 1974, οδηγείστην επανένωσητην Κύπρο του 2004,ακούγεται σανανούσιο αστείοαπό τη μεγάληπλειοψηφία τωνΕλλήνων.

Η σοβαρήπλευρά τουθέματος, όμως,βρίσκεται στοότι ηκραυγαλέα ασυμμετρίαστην κατανομήτων εξουσιώνκαι τηβιωσιμότηταανάμεσα σταδύο συνιστώντακράτη και τοκοινό κράτοςδεν φαίνεταιτυχαία. Είναιμάλλον ένδειξητης ευκολίαςμε την οποία μιαπεριπλοκή στηλειτουργία τουκοινού Κράτουςμπορεί να οδηγήσειστη ντε φάκτολειτουργία τηςΚύπρου με τη μορφήτων δύο «ίσων»και «κυριάρχων»συνιστώντωνκρατών που θαδιεκδικούν επίίσοις όροιςδιεθνήαναγνώριση.

Αν όμωςπρόκειται ναφτάσουμε σεαναγνωρισμένοτουρκοκυπριακόκράτος μεαυτόν τον τρόποκαι με αυτούς τουςόρους, είναιαπείρωςκαλύτερα ναπεριμένουμεόσο χρειάζεταιγια ναδιαπραγματευθούμεμια παρόμοιαλύση απόδιαφορετικήκαι απλούστερηβάση. Και γιαμια τέτοιαπορεία θαβοηθούσε πολύ ηαποκατάστασητου σεβασμούστο νόημα τωνλέξεων. Αυτό σημαίνειπως ο ανούσιοςευφημισμόςτης «επανενεώσεως»πρέπει – άμεσακαι επίσημα – ναδώσει τη θέσητου στηνπραγματικότηταπου είναι πως ηλύση πουεπιδιώκουμε –και μπορούμε ναέχουμε –αποβλέπει τηνκατά τοδυνατόν πιοευνοϊκή γιαμαςεπαναχάραξητηςδιαχωριστικήςγραμμής με τομικρότεροκόστος.

Στομεταξύ, ηδιάπυρη ευχήκαι ελπίδα τωναπανταχού Ελλήνωνπρέπει να είναιπως η κυβέρνησητηςμητέρας-πατρίδαςθα κλείσειερμητικά τααυτιά της στιςσυμβουλές τωνγνωστώνασπόνδων φίλωνγια ένα νέο δημοψήφισμασε ένα «νέο»Σχέδιο Ανάνκαι θα σταθείστο πλευρό τουκυπριακούελληνισμού,στην προσπάθειατου να πείσειγια τα δίκαιακαι δικαιώματατου.