Ηαπαίτηση για“ευελιξία” στιςδιαπραγματεύσειςγια το Κυπριακόκαι τα όριαανοχής τωνΕλλήνων της Κύπρου

(Επιστολήτου ΡαφαήλΠαπαδόπουλου, ομότιμουκαθηγητήθερμοδυναμικής,που στάλθηκεστην κυπριακήεφημερίδα “ΟΦιλελεύθερος”στις 3.10.08)

Οποιαδήποτενουνεχήςαξιολόγηση τηςιστορικής μαςεμπειρίας στοΚυπριακό δεναφήνει πολλάπεριθώρια γιασύγχυση καιψευδαισθήσεις.Παρ’ όλα αυτάυπάρχουν ανησυχητικάσυχνάφαινόμενατέτοιαςσυμπεριφοράςστη δική μαςπλευρά μεκορυφαίοπαράδειγμα τηνπερί “ευελιξίας”συζήτηση πουκυριάρχησεπριν απ’ τιςτελευταίεςπροεδρικέςεκλογές. Ησυζήτηση αυτή– που, σε κάποιοβαθμό,αντανακλά καιστα προβλήματατου ΠροέδρουΧριστόφια στιςδιαπραγματεύσειςτου με τον κ.Ταλάτ – αναγόρευσετην “ευελιξία”σαν προσόν εκτων ων ουκ άνευγια τηδιευθέτηση τουΚυπριακού –κάτι περίπου σανμια αρετή πουέλειψε απ’ τηδική μας πλευρά.

Παρ’ όλααυτά η“ευελιξία”, πουιστορικάγνωρίσαμε, καιτααποτελέσματάτης δενσυμβιβάζονταικαθόλου μεθεωρίες περίπροσόντων ήαρετής σεανεπάρκεια. Γιαπαράδειγμα η“ευελιξία” πουμας οδήγησε, απ’τον ΟΗΕ και τοαίτημα τηςαυτοδιαθέσεως,στο ναυπογράψουμεσαν“ανεξαρτησία”τις ΣυνθήκεςΕγγυήσεως καιτο Σύνταγματης Ζυρίχης το 1959ήτανεπιβαλλόμενηευελιξία. Καιαν επρόκειτο ναχρησιμοποιήσουμεμη-ευέλικτουςόρους θα έπρεπενα πούμε πως η“ευελιξία” του 1959 ήτανπρϊόνεκβιασμού πουασκήθηκε σεβάρος της εξουθενωμένης– καιυποτελειακάεξαρτημένηςαπό τουςΑγγλοαμερικανούς– Ελλάδας τηςδεκαετίας του ’50 καικατ’ επέκταση σεβάρος της τότεηγεσίας του κυπριακούΕλληνισμού. Η“ευελιξία” πουμας οδήγησε στηνάνευ όρων καιορίωνσυνεργασία στηδιαμόρφωση τουΣχεδίου Ανάνθα μπορούσε ναχαρακτηριστείσανσυμπλεγματικήμε την έννοιαπως καταφέραμεστο μεταξύ νααποτινάξουμετηνυποτελειακήεξάρτηση αλλάόχι τα εγγενήσυμπλέγματα. Τοίδιο βασικάισχύει και γιατην “ευελιξία”πουεφαρμόζεταιστην προς ΚόφιΑνάν επιστολήτου 2003 η οποία, μετην προσφοράασφυκτικού χρονοδιαγράμματος,μας παγίδευσεστην αποδοχήτης επιδιαιτησίαςμε τα γνωστάαποτελέσματα.

Τα παραπάνωπαραδείγματααντανακλούνστον τύπο τηςευελιξίας πουέχει αποτυπωθείστη συνείδησητης μεγάληςπλειοψηφίαςτων Ελλήνων. Αναυτοί πουπροεκλογικάμας είπαν πωςείναι ηευελιξία ένα απ’τα βασικά συστατικάπου λείπουν γιατη διευθέτησητου Κυπριακού είχανυπόψη τουςκάποια άλληευελιξίαοφείλουν κάποιεςεξηγήσεις.Γιατί η μέχρισήμερασυμπεριφορά τουΠροέδρουΧριστόφιαοδηγεί μάλλονστο συμπέρασμαπως πρόκειταιγια επαναφορά –αν όχιπαραφθορά – τουιστορικούτύπου τηςευελιξίας πουγνωρίσαμε – αυτήτων διαδοχικώνυποχωρήσεωνχωρίςαντίκρυσμα. Τοτελευταίο αυτόείναι υπόμνησηπως αυτός είναιο τύπος τηςευελιξίας πουπεριμένουν απότην πλευρά μαςτόσο οιΤούρκοι όσοκαι ένασημαντικότμήμα του“διεθνούςπαράγοντα”(συμπεριλαμβανομένουκαι του Λόρδου Hannay)για ναδιατηρηθεί “τοκαλό κλίμα”. Παρ’όλα αυτά θα πρέπεινα τονιστεί, μειδιαίτερηέμφαση καιχάριν τηςενότητας τουεθνικούμετώπου, πως οτύπος αυτός της ευελιξίαςείναι πολύ έξω απ’τα όρια ανοχήςτης μεγάληςπλειοψηφίαςτου ΚυπριακούΕλληνισμού –και αυτόφάνηκε καθαράστοδημοψήφισματου 2004.

Αυτόσημαίνει πως, μεβάση τα μέχριστιγμής δεδομένα,η λύση που θασυμφωνηθεί –αν συμφωνηθεί– θα εγκριθεί ήθα απορριφθείμε μικρήπλειψηφία στοδημοψήφισμα.Αυτό θα έχειτραγικές καιμακροχρόνιες συνέπειεςγια τηνενότητα τουεθνικούμετώπου, και όχιμόνο.

Σεπερίπτωση όμωςναυαγίου τωνδιαπραγματεύσεωνέχουμεπροετοιμαστείγια ναπροτείνουμεκάτι διαφορετικό– που σημαίνειβέβαια τηναντιμετώπισητου Κυπριακούαπόδιαφορετική –ευρωπαϊκή, όπωςλέμε ότιθέλουμε – βάση;